Ραιβοϊπποποδία

Η ραιβοϊπποποδία διακρίνεται με βάση την αιτιολογία της σε συγγενή ραιβοϊπποποδία, παραλυτική ραιβοϊπποποδία (από πολιομυελίτιδα, εγκεφαλική παράλυση, μηνιγγομυελοκήλη κ.λπ.) και τη ραιβοϊπποποδία που παρατηρείται στην αρθρογρύπωση.

Η συγγενής ραιβοϊπποποδία αποτελεί τη συχνότερη συγγενή παραμόρφωση του ποδιού και είναι συχνότερη στα αγόρια από ότι στα κορίτσια (2:1), ενώ στις μισές περίπου περιπτώσεις εντοπίζεται αμφοτερόπλευρα.

Οι παθολογοανατομικές αλλοιώσεις εντοπίζονται τόσο στα οστά, όσο και στα μαλακά μόρια του ποδιού.

Το πρόσθιο τμήμα του ποδιού βρίσκεται σε προσαγωγή και το οπίσθιο σε μεγάλη ραιβότητα. Ο αστράγαλος φέρεται προς τα κάτω και έσω και είναι ψηλαφητός στην περιοχή του ταρσιαίου κόλπου. Το σκαφοειδές οστούν είναι επίσης παρεκτοπισμένο προς τα έσω. Τα μαλακά μόρια της έσω επιφάνειας του ποδιού υπολείπονται σε ανάπτυξη και είναι βραχύτερα από τα φυσιολογικά.

Το πόδι παραμένει πάντοτε μικρότερο του υγιούς ακόμη και μετά από επιτυχή θεραπευτική αντιμετώπιση.

Βάση της κλινικής εικόνας έχουμε τρείς βαθμούς βαρύτητας της πάθησης:

  1. Ελαφρά μορφή η οποία είναι η σπανιότερη και διορθώνεται εύκολα παθητικά.
  2. Μέσης βαρύτητας. Διορθώνεται με χειρισμούς, δεν υπάρχει εγκάρσια πτυχή στο πέλμα και κατά κανόνα αντιμετωπίζεται με επιτυχία συντηρητικά με διαδοχική (ανά εβδομάδα) τοποθέτηση μηροκνημοποδικών γύψινων επιδέσμων. Οι δυο αυτές μορφές αναφέρονται ως εύκαμπτη μορφή ραιβοϊπποποδίας.

  3. Βαρείας μορφής ή δύσκαμπτη ραιβοϊπποποδια. Δεν διορθώνεται παθητικά, οι παραμορφώσεις που προαναφέρθηκαν είναι έντονες και κατά κανόνα μετά από χρονικό διάστημα ορισμένων μηνών τοποθέτησης διορθωτικών γύψινων επιδέσμων απαιτείται χειρουργική διόρθωση.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική, χειρουργική ή συνδυασμός αυτών.

Η συντηρητική αντιμετώπιση αρχίζει αμέσως μετά τη γέννηση (την 5η-7η ημέρα της ζωής ) με τοποθέτηση μηροκνημοποδικού γύψινου επιδέσμου σε θέση διόρθωσης του ποδιού, με το γόνατο σε κάμψη 90ο περίπου, ώστε να μην βγάζει το βρέφος μόνο του τον γύψινο επίδεσμο. Οι διορθωτικοί γύψινοι επίδεσμοι αλλάζουν ανά μια εβδομάδα, διότι η αύξηση του παιδιού μπορεί να δημιουργήσει πιεστικά προβλήματα.

Την τελευταία δεκαετία χρησιμοποιείται ευρέως από πολλούς ορθοπαιδικούς η μέθοδος συντηρητικής αντιμετώπισης κατά Ponseti, παρουσιάζοντας πολύ καλά αποτελέσματα.

Στις περιπτώσεις σκληρής και δύσκαμπτης ραιβοϊπποποδιας, η αρχική συντηρητική αντιμετώπιση έχει ως σκοπό τον περιορισμό της περαιτέρω επιδείνωσης της παραμόρφωσης και όχι την επίτευξη διόρθωσης με συντηρητικά μέσα.

Σε ηλικία περίπου 6 μηνών, γίνεται εκτίμηση του αποτελέσματος που επιτεύχθηκε συντηρητικά και αποφασίζεται αν θα χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Η τελευταία περιλαμβάνει εγχειρήσεις επί των μαλακών μορίων, επί των οστών ή επί αμφοτέρων.

Αμφoτερόπλευρη ραιβοϊπποποδία νευρομυϊκής αιτιολογίας

Ασθενής αγόρι 12 ετών, πάσχει από αμφοτερόπλευρη ραιβοϊπποποδία πολύ βαριάς μορφής αριστερά και βαριάς μορφής δεξιά, νευρομυϊκής αιτιολογίας. Γι΄αυτό το λόγο είχε χειρουργηθεί στη Γερμανία, χωρίς όμως ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Ο ασθενής βαδίζει με πατερίτσες μασχάλης φορώντας ειδικά παπούτσια και κατά την κλινική εξέταση διαπιστώθηκε βαριά παραμόρφωση των ποδιών.

Για τη διόρθωση των παραμορφώσεων έγινε χειρουργική επέμβαση σε δυο στάδια, πρώτα στο αριστερό και μετά στο δεξί πόδι. Πραγματοποιήθηκε ανοιχτή επιμήκυνση του αχίλλειου τένοντα, τομή της πελματιαίας απονεύρωσης, κλειστή θυλακοτομή και διατομή των καμπτηρών τενόντων των δακτύλων και τοποθέτηση βελονών στα δάχτυλα για τη διόρθωση της γαμψοδαχτυλίας. Μετεγχειρητικά, σε χρονικό διάστημα 30 ημερών για το αριστερό και 20 για το δεξί πόδι, έγινε σταδιακή διόρθωση των υπολοίπων παραμορφώσεων του ποδιού σε θέση υπερδιόρθωσης. Η διάρκεια της συγκράτησης των ποδιών στην θέση που επιτεύχθηκε, ήταν 40 ημέρες για το αριστερό και 30 για το δεξί αντίστοιχα.

Μετά την αφαίρεση της εξωτερικής οστεοσύνθεσης, τα πόδια παρέμειναν σε γύψινο κνημοποδικό επίδεσμο για ένα μήνα.

Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ο ασθενής περπατάει φορώντας κανονικά παπούτσια και δεν αναφέρει άλγος κατά τη βάδιση.

Στην επανεξέταση μετά από ένα χρόνο, τα αποτελέσματα της θεραπείας έχουν διατηρηθεί.

Μετά την εγχείρηση
Αποτυχημένες προσπάθειες αντιμετώπισης ραιβοιποποδίας

Σας παρουσιάζω μια περίπτωση ασθενούς 6 ετών, η οποία προσήλθε μετά από αποτυχημένες προσπάθειες αντιμετώπισης ραιβοϊπποποδίας. Πάσχει από μηνιγγομυελοκήλη χαμηλού επιπέδου.

Παρουσιάζει εξέλκωση της έξω επιφάνειας του άκρου ποδός, μεγάλη προσαγωγή του προσθίου ποδός και αδυναμία βάδισης.

Σε ηλικία 2-3 ετών υποβλήθηκε σε χειρουργικές επεμβάσεις (δύο) μαλακών μορίων χωρίς επιτυχία (αλλαχού). Λόγω της εξέλκωσης και της πιθανής οστεομυελίτιδας, ακολούθησε επανειλημμένος χειρουργικός καθαρισμός και προσπάθεια σύγκλεισης του τραύματος από πλαστικούς χειρουργούς (αλλαχού), χωρίς καλό αποτέλεσμα.

Η διόρθωση της παραμόρφωσης του ποδιού έγινε με δύο χειρουργικές παρεμβάσεις. Στο πρώτο χειρουργείο, μετά τη συναρμολόγηση της εξωτερικής οστεοσύνθεσης και το χειρουργικό καθαρισμό του τραύματος, ακολούθησε σταδιακή διόρθωση της παραμόρφωσης του προσθίου ποδός στη μετεγχειρητική περίοδο. Με τη διόρθωση επιτύχαμε την ίαση της εξέλκωσης. Δύο μήνες μετά, στο δεύτερο χειρουργείο, ακολούθησε οστεοτομία κνήμης-περόνης για διόρθωση της στροφικής παραμόρφωσης.

Το αποτέλεσμα της θεραπείας παρουσιάζεται στις φωτογραφίες.

Πριν την εγχείρηση
Μετά την εγχείρηση
Αμφοτερόπλευρη ραιβοϊπποποδία

Ασθενής 14 ετών πάσχει από αμφοτερόπλευρη ραιβοϊπποποδία.

Κατά την κλινική εξέταση, το δεξιό κάτω άκρο παρουσιάζει: έντονη βλαίσογονία, υπεξαρθρωμένο ανάκυρτο γόνατο, ιπποποδία, ακρωτηριασμό του τετάρτου και πέμπτου δακτύλου, εξέλκωση της πελματιαίας επιφάνειας του άκρου ποδός και παρεμβάσεις στο δέρμα πλαστικής φύσεως.

Μέχρι την ηλικία των 14 ετών είχε υποβληθεί σε οχτώ χειρουργικές επεμβάσεις (αλλαχού), χωρίς να επιτευχθεί το αιτούμενο αποτέλεσμα.

Ο ασθενής οδηγήθηκε στο χειρουργείο. Σε πρώτη φάση έγινε τριπλή αρθρόδεση με σταδιακή διόρθωση της ιπποποδίας και της προσαγωγής του προσθίου ποδός, οστεοτομία της κάτω μετάφυσης της κνήμης και σταδιακή ανάταξη του υπεξαρθρήματος του γόνατος. Στο δεύτερο χειρουργείο τρείς μήνες μετά, έγινε οστεοτομία της άνω μετάφυσης της κνήμης για συγκράτηση της ανάταξης του γόνατος.

Η εξέλκωση της πελματιαίας επιφάνειας του άκρου ποδός επουλώθηκε κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Το αποτέλεσμα της θεραπείας παρουσιάζεται στις φωτογραφίες.

Πριν την εγχείρηση
Μετά την εγχείρηση