Τα νεοπλάσματα του μυοσκελετικού συστήματος χωρίζονται σε καλοήθη και κακοήθη και τα τελευταία σε πρωτοπαθή και μεταστατικά που είναι και τα συχνότερα.
Η αιτιολογία των πρωτοπαθών όγκων των οστών, όπως και όλων των άλλων συστημάτων, είναι άγνωστη. Πολλοί παράγοντες ασφαλώς έχουν ενοχοποιηθεί όπως η κληρονομικότητα και κάποιες προϋπάρχουσες παθήσεις και κακώσεις (π.χ. Paget). Τελευταία, με την αποκρυπτογράφηση του γονιδιώματος έχουν βρεθεί γονίδια που πιθανότατα ενοχοποιούνται για κάποιες μορφές πρωτοπαθών όγκων.
Η διάγνωση γενικά θα στηριχθεί στην κλινική εικόνα, τον εργαστηριακό έλεγχο, τις απεικονιστικές μεθόδους και τη βιοψία.
Το κύριο κλινικό σύμπτωμα είναι ο πόνος. Πόνος αναίτιος, εντοπισμένος, προοδευτικά επιδεινούμενος, συνεχής, μη ανακουφιζόμενος με την κατάκλιση και επιδεινούμενος τη νύχτα θα μας ανησυχήσει.
Ανάλογα επίσης με την ηλικία, θα πιθανολογήσουμε κάποιο όγκο, π.χ σε παιδιά Ewing, σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες οστεοσάρκωμα, σε μεσήλικες χονδροσάρκωμα, σε ηλικιωμένους μεταστατικό. Υπάρχει τοπική ευαισθησία και μερικές φορές διόγκωση. Η γενική κατάσταση επηρεάζεται μόνο σε προχωρημένες καταστάσεις. Συχνά επίσης, το πρώτο εύρημα είναι κάποιο παθολογικό κάταγμα.
Η βιοψία είναι εκείνη που θα θέσει τελικά τη διάγνωση και τη φύση του όγκου. Μπορεί να γίνει κλειστά με βελόνη ή Trocar ή ανοιχτά. Απαιτεί εμπειρία και προσοχή για το σωστό μέρος λήψης και τη μη διασπορά του. Η συνεργασία με έμπειρο, εξειδικευμένο παθολογοανατόμο είναι καθοριστική.
Θεραπεία – Αποκατάσταση. Για τους καλοήθεις όγκους η θεραπεία είναι χειρουργική και συνίσταται σε αφαίρεση του όγκου, απόξεση ή καθαρισμό σε ύπαρξη κυστικής αλλοίωσης και πλήρωση με μοσχεύματα.
Στους κακοήθεις όγκους συνδυάζεται η χειρουργική θεραπεία (ριζική αφαίρεση επί υγιών ιστών και σπανιότατα ακρωτηριασμός) με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία κατά περίπτωση. Σε αφαιρέσεις μεγάλων οστικών τμημάτων ή και αρθρώσεων χρησιμοποιούνται ειδικά κατασκευασμένες επί παραγγελία προθέσεις (сustom made) ή αντικατάσταση οστικών ελλειμμάτων με τη μέθοδο του Ιλιζάροβ.
Παρακάτω θα ήθελα να περιγράψω δυο είδη καλοηθών όγκων των οστών (νόσος του Olie και νόσος των πολλαπλών εξοστώσεων) οι οποίες προκαλούν βράχυνση, γωνίωση η στροφική παραμόρφωση του οστού όπως επίσης και εξαρθρήματα στις πλησιέστερες αρθρώσεις.
Η διόρθωση αυτών των παραμορφώσεων με τη μέθοδο του Ιλιζάροβ αποτελεί τον μοναδικό – και ιδανικό – τρόπο αποκατάστασης της λειτουργικής και στηρικτικής ικανότητας του σκέλους.